Post Office PPF आर्थिक सुरक्षितता आणि भविष्यातील आर्थिक स्थिरता हे प्रत्येकाच्या जीवनातील महत्त्वाचे पैलू आहेत. अशा परिस्थितीत, कमी गुंतवणूक करून जास्त परतावा मिळवण्याची इच्छा असणाऱ्या लोकांसाठी पोस्ट ऑफिसची पीपीएफ (Public Provident Fund) योजना एक उत्तम पर्याय ठरू शकते. या लेखात आपण पीपीएफ योजनेबद्दल सविस्तर माहिती घेऊया आणि ती कशी आपल्या आर्थिक भविष्याला सुरक्षित करू शकते हे पाहूया.
पीपीएफ म्हणजे काय?
पीपीएफ म्हणजे पब्लिक प्रॉव्हिडंट फंड हे एक दीर्घकालीन बचत योजना आहे जी भारत सरकारने १९८६ मध्ये सुरू केली. ही योजना EEE (Exempt-Exempt-Exempt) या तत्त्वावर आधारित आहे, ज्याचा अर्थ असा की या योजनेत जमा केलेली रक्कम, त्यावर मिळणारे व्याज आणि परिपक्वतेनंतर मिळणारी रक्कम या सर्वांवर कोणताही आयकर लागू होत नाही. हे या योजनेचे सर्वात मोठे आकर्षण आहे.
पीपीएफमध्ये गुंतवणूक कशी करावी?
पीपीएफमध्ये गुंतवणूक करणे अत्यंत सोपे आहे. आपण कोणत्याही पोस्ट ऑफिसमध्ये जाऊन पीपीएफ खाते उघडू शकता. खाते उघडण्यासाठी आपल्याला आधार कार्ड, पॅन कार्ड आणि निवासाचा पुरावा या कागदपत्रांच्या प्रती सादर कराव्या लागतील.
हे पण वाचा:
पीएम किसान योजनेच्या याद्या जाहीर! निवडणुकीपूर्वी शेतकऱ्यांच्या खात्यात पैसे जमा PM Kisan Yojana
पीपीएफमध्ये किमान १०० रुपये जमा करावे लागतात, तर कमाल मर्यादा वार्षिक १.५ लाख रुपये आहे. आपण हे पैसे मासिक, त्रैमासिक किंवा वार्षिक स्वरूपात जमा करू शकता. उदाहरणार्थ, आपण दर महिन्याला १०० रुपयांपासून ते १५,००० रुपयांपर्यंत रक्कम जमा करू शकता.
पीपीएफचे फायदे
- १. सुरक्षित गुंतवणूक: पीपीएफ ही एक अत्यंत सुरक्षित गुंतवणूक योजना आहे कारण ती भारत सरकारद्वारे समर्थित आहे. यामुळे आपल्या पैशांची पूर्ण सुरक्षितता मिळते.
- २. कर-मुक्त लाभ: पीपीएफमध्ये जमा केलेली रक्कम, त्यावर मिळणारे व्याज आणि परिपक्वतेनंतर मिळणारी रक्कम या सर्वांवर कोणताही आयकर लागू होत नाही. हा या योजनेचा सर्वात मोठा फायदा आहे.
- ३. उच्च व्याजदर: पीपीएफवर इतर बँक ठेवींच्या तुलनेत जास्त व्याजदर मिळतो. सध्या हा दर ७.१% आहे, जो बाजारातील इतर सुरक्षित गुंतवणुकींपेक्षा जास्त आहे.
- ४. कर्जाची सुविधा: पीपीएफ खाते उघडल्यानंतर ७ वर्षांनी आपण या खात्यातून कर्ज घेऊ शकता. हे कर्ज कमी व्याजदरावर उपलब्ध असते.
- ५. लवचिक मुदत: पीपीएफ खाते १५ वर्षांच्या कालावधीसाठी उघडले जाते, परंतु आपण हा कालावधी आणखी ५ वर्षांनी वाढवू शकता. यामुळे आपल्याला दीर्घकालीन गुंतवणुकीचा फायदा मिळतो.
पीपीएफमधून मिळणारा परतावा
पीपीएफमध्ये नियमित गुंतवणूक केल्यास आपल्याला चांगला परतावा मिळू शकतो. उदाहरणार्थ, जर आपण दर महिन्याला १,५०० रुपये जमा केले, तर १५ वर्षांच्या कालावधीत आपण एकूण २,७०,००० रुपये जमा कराल. ७.१% वार्षिक व्याजदराने, १५ वर्षांनंतर ही रक्कम वाढून ४,७३,३४९ रुपये होईल. म्हणजेच आपल्याला २,०३,३४९ रुपयांचा नफा होईल.
हे उदाहरण दाखवते की कमी गुंतवणुकीतून कसा मोठा परतावा मिळू शकतो. पीपीएफमध्ये नियमितपणे गुंतवणूक करून आपण आपल्या आर्थिक भविष्याची चांगली तयारी करू शकता.
पीपीएफची रचना आणि कार्यपद्धती
पीपीएफची रचना अशी आहे की ती लोकांना नियमित बचत करण्यास प्रोत्साहन देते. या योजनेत गुंतवणूक करताना काही महत्त्वाचे मुद्दे लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे:
- १. खाते उघडणे: पीपीएफ खाते उघडण्यासाठी आपल्याला पोस्ट ऑफिसमध्ये जावे लागेल. तेथे एक अर्ज भरावा लागेल आणि आवश्यक कागदपत्रे सादर करावी लागतील.
- २. गुंतवणुकीची मर्यादा: एका आर्थिक वर्षात आपण कमीत कमी ५०० रुपये आणि जास्तीत जास्त १.५ लाख रुपये जमा करू शकता. ही मर्यादा प्रत्येक व्यक्तीसाठी वेगळी असते.
- ३. गुंतवणुकीचे पर्याय: आपण एकरकमी गुंतवणूक करू शकता किंवा नियमित हप्त्यांमध्ये पैसे जमा करू शकता. बहुतेक लोक दर महिन्याला ठराविक रक्कम जमा करणे पसंत करतात.
- ४. व्याजदर: पीपीएफवरील व्याजदर दर तिमाहीला जाहीर केला जातो. हा दर सध्या ७.१% आहे, परंतु तो बदलू शकतो. व्याजाची गणना दररोज केली जाते परंतु ते खात्यात दर वर्षी ३१ मार्चला जमा केले जाते.
- ५. कालावधी: पीपीएफचा कालावधी १५ वर्षांचा असतो. या कालावधीनंतर आपण खाते बंद करू शकता किंवा आणखी ५ वर्षांसाठी ते चालू ठेवू शकता.
- ६. कर लाभ: पीपीएफमध्ये केलेल्या गुंतवणुकीवर आयकर कायद्याच्या कलम ८०C अंतर्गत कर सवलत मिळते. याशिवाय, मिळणारे व्याज आणि परिपक्वतेची रक्कम देखील करमुक्त असते.
पीपीएफ आणि इतर गुंतवणूक पर्याय
पीपीएफची तुलना इतर गुंतवणूक पर्यायांशी करणे महत्त्वाचे आहे:
- १. बँक ठेवी: बँक ठेवींपेक्षा पीपीएफमध्ये जास्त व्याजदर मिळतो. शिवाय, पीपीएफमधील व्याज करमुक्त असते, तर बँक ठेवींवरील व्याजावर कर भरावा लागतो.
- २. म्युच्युअल फंड: म्युच्युअल फंडांमध्ये जास्त परतावा मिळू शकतो, परंतु त्यात जोखीमही जास्त असते. पीपीएफ हा सुरक्षित पर्याय आहे आणि त्यात नियमित परतावा मिळतो.
- ३. शेअर बाजार: शेअर बाजारात गुंतवणूक करून जास्त नफा कमावता येऊ शकतो, परंतु त्यात मोठी जोखीम असते. पीपीएफ हा त्या तुलनेत कमी परंतु सुरक्षित परतावा देतो.
- ४. सरकारी बॉन्ड्स: सरकारी बॉन्ड्सप्रमाणेच पीपीएफही सुरक्षित आहे, परंतु पीपीएफमध्ये कर लाभ जास्त आहेत.
पीपीएफ ही गुंतवणूक योजना विशेषतः खालील व्यक्तींसाठी योग्य आहे:
- १. दीर्घकालीन बचतीची इच्छा असणारे: १५ वर्षांच्या कालावधीसाठी पैसे गुंतवू शकणाऱ्या व्यक्तींसाठी ही योजना उत्तम आहे.
- २. कर बचतीची गरज असणारे: आयकर कायद्याअंतर्गत कर बचत करू इच्छिणाऱ्यांसाठी पीपीएफ एक चांगला पर्याय आहे.
- ३. सुरक्षित गुंतवणूक शोधणारे: बाजारातील चढउतारांची चिंता न करता सुरक्षित परतावा मिळवू इच्छिणाऱ्यांसाठी पीपीएफ योग्य आहे.
- ४. नियमित उत्पन्न असणारे: दर महिन्याला किंवा नियमित कालावधीने काही रक्कम बचत करू शकणाऱ्या व्यक्तींसाठी ही योजना फायदेशीर ठरते.
- ५. निवृत्तीची तयारी करणारे: निवृत्तीनंतरच्या काळासाठी आर्थिक तयारी करू इच्छिणाऱ्या व्यक्तींसाठी पीपीएफ एक चांगला पर्याय आहे.