heavy rain likely महाराष्ट्राच्या हवामानात सध्या विलक्षण बदल अनुभवास येत आहे. उत्तर भारतातून येणारे थंड वारे आणि दक्षिणेकडून येणारे बाष्पयुक्त वारे एकमेकांना भिडत असल्याने राज्यात विचित्र वातावरण निर्माण झाले आहे. या दोन्ही वाऱ्यांच्या टक्करीमुळे आकाशात झोतवारा तयार होत असून, त्याचा प्रभाव राज्यभर जाणवत आहे.
सध्या राज्यात तापमानात लक्षणीय चढउतार दिसत आहे. गेल्या काही दिवसांत किमान तापमान 9-10 अंशांवरून 18-22 अंश सेल्सिअसपर्यंत वाढले असले तरी नागरिकांना थंडीचा जोरदार अनुभव येत आहे. विशेषतः नागपूरमध्ये 11.8°C, पुण्यात 15.2°C, नाशिकमध्ये 14°C तर मुंबईत 21.5°C इतके किमान तापमान नोंदवले गेले आहे. महाबळेश्वरसारख्या थंड हवेच्या ठिकाणी तापमान 14.2°C पर्यंत खाली गेले आहे.
या बदलत्या हवामानाचे मुख्य कारण म्हणजे झोतवारा. झोतवारा म्हणजे आकाशात अतिवेगाने वाहणारे वारे होय. उत्तर भारतातील तीव्र थंडी आणि बंगालच्या उपसागरातील कमी दाबाच्या पट्ट्यामुळे अरबी समुद्राकडून येणारे वारे हवेच्या वरच्या थरात एकत्र येतात. या एकत्रीकरणातून झोतवारा तयार होतो. त्याचा प्रभाव खालच्या वातावरणीय थरांवरही होतो, ज्यामुळे थंड वारे, दाट धुके आणि अचानक पाऊस अशा घटना घडतात.
हे पण वाचा:
शेतकऱ्यांच्या खात्यात पीएम किसान योजनेचा 19 वा हप्ता जमा PM Kisan Yojana Beneficiary List
सध्या अरबी समुद्रातून येणारे वारे महाराष्ट्राच्या किनारपट्टीवर येऊन आर्द्रता वाढवत आहेत. कोकण, खान्देश, नाशिक, पुणे, सातारा, सांगली, कोल्हापूर, सोलापूर आणि छत्रपती संभाजीनगर या जिल्ह्यांमध्ये दाट धुके आणि थंड वाऱ्यांचा अनुभव येत आहे. हवामान खात्याने धुळे, नंदुरबार आणि नाशिक या जिल्ह्यांसाठी पावसाचा इशारा दिला असून, पुढील चार दिवस राज्याच्या इतर भागांतही हलक्या पावसाची शक्यता वर्तवली आहे.
या बदलत्या हवामानाचा शेतीवर विपरीत परिणाम होण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे. वातावरणातील वाढत्या ओलाव्यामुळे विविध पिकांवर कीड, अळी आणि बुरशीजन्य रोगांचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता आहे. विशेषतः कांदा, गहू आणि हरभरा या पिकांसाठी कीटकनाशके आणि बुरशीनाशकांची फवारणी करणे गरजेचे ठरू शकते. दमट हवामानामुळे द्राक्ष बागांवरही नकारात्मक परिणाम होण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे.
तज्ज्ञांच्या मते, हे विचित्र हवामान आणखी काही दिवस कायम राहू शकते. जरी दिवसा तापमान 25-29 अंश सेल्सिअसपर्यंत असले, तरी बोचरे वारे, धुके आणि अचानक येणारा पाऊस यांचा अनुभव नागरिकांना येत राहील. या काळात शेतकऱ्यांनी विशेष दक्षता घेणे आवश्यक आहे. पिकांचे नियमित निरीक्षण करून आवश्यक त्या उपाययोजना करणे, रोगप्रतिबंधक फवारण्या करणे आणि पावसापासून संरक्षण करणे महत्त्वाचे ठरेल.
नागरिकांनीही या हवामान बदलाची दखल घेऊन योग्य ती काळजी घेणे आवश्यक आहे. सकाळी आणि रात्रीच्या वेळी थंडीपासून संरक्षण करणे, धुक्यामुळे वाहतुकीत विशेष सावधगिरी बाळगणे आणि थंड हवामानामुळे होणाऱ्या आजारांपासून सावध राहणे महत्त्वाचे आहे.
या हवामान बदलामागे जागतिक तापमानवाढ हे एक प्रमुख कारण असल्याचेही तज्ज्ञ सांगतात. वातावरणातील या अनपेक्षित बदलांमुळे नैसर्गिक चक्र विस्कळीत होत असून, त्याचे दूरगामी परिणाम दिसू लागले आहेत. यासाठी पर्यावरण संरक्षणाच्या दृष्टीने जनजागृती आणि कृती आवश्यक असल्याचेही ते नमूद करतात.
अशा प्रकारे, महाराष्ट्रात सध्या अनुभवास येत असलेले विचित्र हवामान हे निसर्गचक्रातील बदलांचे एक उदाहरण आहे. या बदलांचा सामना करण्यासाठी शेतकरी, नागरिक आणि प्रशासन यांनी समन्वयाने काम करणे आवश्यक आहे.
